|
 Elise od razu przeszła do sedna. Mówiła o byciu molestowaną jako pięcoletnia dziewczynka. To pierwszy raz w życiu, kiedy powiedziała o tym komuś, a była już długo po czterdziestce.
Po tym zajściu, wciąż uważała, że straciła swoje dziewictwo. Jednak kiedy pierwszy raz uprawiała seks ze swoim mężem, zorientowała się, że to nieprawda. Jednakże, ciężar, jaki nosiła od tamtego czasu negatywnie na nią wpłynął i po 20 latach małżeństwa, nie była w stanie cieszyć się seksem z jej mężem.
Jak wiele ofiar napaści seksualnej, obwiniała za to samą siebie - czemu nie uciekła? Czemu nie nienawidzi gwałcicela? Czemu nie potrafiła odpuścić? Tak wiele rzeczy jej ciążyło. A teraz jej mąż prowadził romans od 5 lat, co zwiekszyło poczucie jej ciężaru i samonienawiści.
Po pierwsze, rozpatrzyłem w szerszej perspektwie jej doświadczenie - wiele ofiar znajdowało za łatwiesze nienawidzenie siebie, niż sprawcy. I ofiary, zarówno dorośli, jak i dzieci, zamierały. Wyjaśniłem jej więc wiele rzeczy, które upewniły ją, że nie jest osamotniona w tym doświadczeniu.
Powiedziała, że chciałaby znaleźć przyjemność w seksie.
Powiedziałem - "czyż nie byłoby wspaniale sprawić sobie taki prezent - owierasz go i oto jest, wspaniałe źródło przyjemności, do którego masz dostęp kiedy tylko zechcesz". Przygotowywałem ją na tę możliwość. W programowaniu neurolingwistycznym nazywamy to zakotwiczaniem w przyszłości (future pacing).
Zasugerowałem jej również, że może dokonać zamiany - wymienić ciężar, który nosi na ten wspaniały dar. Powiedziałem "jak niesamowitym by było oddać ten ciężar i zamiast niego otrzymać dar przyjemności". Wprowadziłem pomysł wymiany.
Przekazała, że po molestowaniu widziała sprawcę, jednak nie doszło do dalszych prześladowań. Jednakże, dziwne z jej punktu widzenia, poprosiła go o podwiezienie na rowerze do jej szkoły. Było jej też ciężko z tym, że go "wykorzystuje". I dlatego, że pozwoliła sobie się do niego w jakiś sposób zbliżyć.
To całkiem normalne, przekonałem ją o tym. Ofiary często odczuwają pewien rodzaj więzi ze sprawcą, który kontestuje z jasnymi kategoriami pojmowania.Bert Hellinger wiele o tym pisał.
Wskazałem również, że być może "wykorzystywanie go" do powiezienia był swego rodzaju wymianą - sposobem na "odepchnięcie go", pozwalając mu wymienić swoją winę na "bycie wykorzystanym".
Ponownie, chciałem wprowadzić tę ideę wymiany.
Następnie przygotowałem eksperyment Gestalt: poprosiłem ją, by wybrała kilka przedmiotów, reprezentujących różne elementy - ciężar, jej nienawiść, siebie samą, "dar" (przyjemny seks), molestowanie, jej męża. Nazwałem to raczej "molestowaniem", a nie "molestującym", ponieważ jasnym było, że nie chce nienawidzić sprawcy.
Potem zainicjowałem proces: zamieniła swoją złość na siebie, na złość na molestowanie. Zamieniła ciężar na dar.
Potem zachęciłem ją do kolejnego eksperymentu Gestat, angażując ją w dialog z przedmiotem, reprezentującym jej męża; zaproponowała mu, że jeśli zakończy swój romans, otrzyma od niej prezent - przyjemną seksualność.
Jeśli nie, zabierze ją do nowego związku.
Zdecydowała, że będą w separacji przez 6 miesięcy, dając mu szansę albo na zakończenie drugiego związku, albo na decyzję o przerwaniu go z nią.
Podczas tego zasugerowałem, by trenowała swój "dar" - zadowalając siebie (nigdy wcześniej się nie masturbowała), czytała opowiadania erotyczne i inne pomocne książki na temat przyjemnego doswiadczania seksualności.
Cały proces przepełniony był dużą dozą emocji. Na koniec czuła się bardzo spokojna i trzeźwo myśląca.
W Gestalt używamy terminu "orgazmiczna samorelguacja" (orgasmic self regulation) - chodzi o to, że każda osoba podskórnie wie, czego pragnie i posiada naturalne zdolności, by do tego dążyć. Problemem jest, że stare nawyki przeszkadzają w tym procesie, wchodząc mu w drogę. Zapewniamy więc wsparcie w kluczowych miejscach, pomagając przywrócić naturalny orgazmiczny bieg. Elise była gotowa na zmianę w swoim życiu, więc jedynym, czego potrzebowała była odrobina wsparcia, jak się w tym odnaleźć. Wszystkie podpowiedzi już tam były, tak jak niezbędne surowce. Potrzebowała jedynie wsparcia, by w pełni dokończyć Gestalt - przechodząc od pragnienia i zamiaru, aż do działania i satysfakcji.
 Kirstie tkwiła w zwiazku, w którym panowała przemoc domowa.
Dorastała w dużej rodzinie; nawet jeśli jej ojciec był daleko, pracując przez większość jej dzieciństwa, jej wspomnienia były w gruncie rzeczy dobre.
Jej mąż pochodził z wojskowej rodziny. Jego ojciec był matkę. Jego rodzeństwo miało rożne problemy, wliczając w to uzależnienia.
Kirstie była dobrą żoną. Prowadziła rodzinny biznes. Pomagała mężowi. Pomagała teściom. Była dla wszystkich - z wyjątkiem siebie.
Jej mąż był niestabilny i władczy, ograniczając to, jak często mogła wychodzić z domu.
Pomimo tego miał za sobą kilka romansów.
Przemoc pojawiła się przy kilku okazjach, jednak ostatni incydent wydarzył się całkiem niedawno, wezwano policję.
Chciała separacji, jednak odmówił, mając wspracie swoich rodziców.
Powiedziała mu, że jeśli przemoc zdarzy się ponownie, odejdzie.
Kirstie miała za sobą wiele kursów samorozwoju, czytała wiele książek, wliczając te o przemocy domowej. Uczyła się troski o siebie na różnych poziomach. Uczestniczyła też w kilku grupowych terapiach.
Oczywiście towarzyszyło jej mnóstwo emocji, gdy opowiadała tę historię.
Jednym z przeciwwskazań w prowadzeniu terapii jest przemoc domowa. Podczas gdy terpia może być użyteczna we wzmocnieniu osoby, która znajduje się w rolu ofiary, w niektórych wypadkach może pogorszyć sprawę - ponieważ osoba staje się bardziej niezależna, przemoc może wzrosnąć, jako próba wymuszenia kontroli.
Nie chciałem więc pracować z uczuciami czy nawet zachowaniami. Nie chciałem przedstawiać strategii. Powiedziałem Kirstie - czego ode mnie chcesz?
Powiedziała - wyznaczenia kierunku, w którym mam podążać.
Wskazałem, że pewnie miała wiele sugestii ze strony jej przyjaciółek i że jeśli ja jej coś zasugeruje, prawdopodobnie to zignoruje. Uśmiechnęła się, bardzo lekko i już wiedziałem, że to, co mówię jest prawdą.
Sprawdziłem to. Spytałem ją z miejsca - czy jeśli znowu cię pobije, odejdziesz?
Zamikła, stanęła jak wryta, zaczęła popłakiwać, słabo pokręciła głową.
To potwierdzenie, że potrzeba czegoś bardziej dogłębnego.
Nie byłem więc delikatny, współczujący, rozumiejący czy wspierający. To zaangażowałoby mnie w pozycję "sympatii", która ostatecznie wcale by jej nie wzmocniła.
Wszedłem w rolę autorytetu i powiedziałem jej - 'jest tylko jedna rzecz, którą możesz zrobić".
Zwykle wystrzegam się roli autorytetu, ponieważ wolę komunikację opartą na dialogu albo wycofuję się nieco, by zbadać rzeczywistość i wartości klienta.
Jeśli mielibyśmy więcej czasu, mogłoby to być użyteczne.
Jednak istnieją bardzo realne zagrożenia w związku przesyconym przemocą i byłem zorientowany na bardziej praktyczne rozwiązania.
Użyłem więc swojgo autorytetu, by wywołać dramatyczny efekt, skonfrontować się z nią i przetestować jej gotowość do zrobienia czegoś innego.
Użyłem teorii biegunowości w Gestalt - istnienie jednego bieguna, zawsze pociąga za sobą istnienie drugiego.
Była rozpoznawana jako ofiara/bezsilna/miła dziewczyna.
Powiedziałem więc - "będziesz musiała się stać jak twój teść - wojskowy".
Mówiłem w ten sposób, używałem języka autorytetu - do którego w pewnym sensie była przyzwyczajona, jednak używałem go w życzliwym celu, a nie po to, by ją skrzywdzić.
Wziąłem figurkę osoby, która wyglądała jak partiarcha i postawiłem ją przed nią. Kazałem jej (wróćcie znów uwagę na autorytet), by podeszła i stanęła przez figurką i "stała się" nim.
Cała ta autorytarność jest po to, by pomóc jej wkroczyć krok po kroku w jej energetyczną rzeczywistość. Poprosiłem ją, by wobraziła sobie, że jest wojskową. Oficerem, który dowodzi tysiącami, wysyła ich do bitwy. Oficerem, wobec którego jest się absolutnie posłusznym, który wydaje rozkazy, który jest gotów, by poświęcić setki żyć innych.
Oczywiście trudno jej było znaleźć się w tej roli, jednak skupiałem jej uwagę, pokazując jak twardo stać, dając jej mentalne obrazy. W pewnym momencie powiedziała "ale mój teść jest bardzo nieszczęśliwy". Powiedziałem - "tu nie chodzi o szczęście, ale o władzę. Chodzi o to, byś weszła w rolę władzy. Nie musisz tam zostawać, zostań tylko tak długo, jak to konieczne, a potem możesz wrócić do miłej i troskliwej siebie".
Wyjaśniłem jej, jak w tej roli nie będzie się troszyć o to, czy kogoś zrani swoimi decyzjami.
Brzmi to, jak tworzenie w kimś destrukcyjnych zachowań. Jednak w istocie, ktoś taki, jak ona, kto jest rozpoznawany jako bezsilny i "troskliwy", potrzebuje sposobu na to, by wyjść z tej roli, a wejść w przeciwną, tak by mógł działać z siła, by móc bronić siebie.
Jedną z rzeczy, których obawiał się jej mąż było to, że ona odejdzie i to właśnie ta siła, której nie chciała ćwiczyć. Gdyby tak zrobiła, skrzywdziłaby go. Jest to więc przykład "strategicznej" umiejętności, umiejętności,które są niezbędne w życiu i związku, tak samo jak umiejętności intymności.
Była w stanie utrzymać tę pozycję krótko, po czym zaczęła płakać.
Poprosiłem ją więc, by usiadła.
Wyjaśniłem jej, że rzeczy, których pragnęła - lepszej komunikacji, bezpieczeństwa, były drugorzędne. Pierwszą rzeczą było odnalezienie jej siły Bez niej nie mogły istnieć pozostałe. Jest postrzegana za miłą osobę. By wyjść z tej sytuacji, musi nauczyć się przyjmować inne podejścia - w tym wypadku dowódcy wojskowego.
Mogą znaleźć się ludzie, który sprzeciwiliby się używaniu tak agresywnych obrazów. Jednak ironią jest, że, dopóki nie zdoła posiąść tej bezwzględności i przemocy sama, dopóty nie będzie w stanie stanąć po swojej stronie i móc chcieć go opuścić. Dopóki nie będzie tego chciała, dopóty będzie się "dostosowywać" i wszystko przyjmować - prawdopodobnie przez długi czas. Kobiecie może zając wiele lat, by opuściła związek przepełniony przemocą domową.
Wyjaśniłem jej więc, że musi ćwiczyć tę nową tożsamość codziennie. Zdjąć swoją biżuterię, włożyć męskie ubrania. Znaleźć swój autorytet i siłę.
Potm, kiedy będzie w pełni gotowa, zaplanować - strategicznie - spotkanie z jej mężem, gdzie będzie mogła w pełni wejść w swoją siłę i "wyłożyć kawę na ławę". To rodzaj komunikacji, do którego był przyzwyczajony ze strony jego rodziny i który prawdopodobnie szanuje.
Byłbym za tym, by go opuściła (czyli go skrzywdziła), weszła w swoją siłe i dostarczyła tę wiadomość, gdyby to mogło cokolwiek zmienić.
Zgodziła się.
Tak więc w tym przypadku, siła była podstawą, a wszystko inne szło za nią. Terapia musi umieć płynnie się dostosować, by przyjąć takie podejście, którego wymaga sytuacja. Pracując z jej uczuciami byłoby nieodpowiednie, zakładając że kontestem jest przemoc. Niezbędnym było, by przejść do tego kontekstu i odsunąć od jej zafiksowanej pozycji, pozwolić zdobyć szacunek - i posłuszeństwo - jej męża.
Jillie zaczęła od opowiedzenia o swoim małżeństwie. Nie uprawiali zbyt często seksu i było kilka takich lat, gdzie jej mąż wyjeżdżał na długo, by pracować. Teraz wrócił do domu.
Wyszła za niego dla poczucia bezpieczeństwa po przeżyciu kilku przewrotach w jej życiu, jednak nie czuła do niego pociągu.
Wiedziałem więc, by jej małżeństwo przetrwało i było udane, musi kierować się wolą, a nie emocjami. Jeśli istnieje chemia, najczęściej pomaga. Jeśli zaś jej nie ma, dobre małżeństwo wciąż jest możliwe, wymaga jednak całego świadomego wysiłku, by ustanowić warunki pod intymność. Warunki te nie były obecne w jej małżeńtwie - w ciągu 6 lat odbyli tylko 2 rozmowy, które były oparte na emocjach.
Spytałem ją jak bardzo jest w swoim związku, a jak bardzo poza nim. Powiedziała, że 50/50. To wskazywało, że to krytyczne połączenie, że jest nadzieja, ale musiało się natychmiast wydarzyć coś innego. Wskazywało to na potrzebę wkładu. To więc wyznaczyło ton naszej sesji.
Poprosiłem więc Jillie, by wstała i stanęła na linii na podłodze - linii 50/50. Spytałem, która strona jest którą - i określiłem kategorie - opuszczenie związku lub uczynienie go wartościowym. Wyznaczyłem te dwa bieguny, ponieważ czyniły wybór jasnym. A nie chciałem tworzyć wyboru typu "zostań i nic się nie zmieni", ponieważ to kontynuowałoby niemrawość jej związku, a tego nie chciałem wspierać.
Potem więc zachęciłem ją, by stanęła po którejś ze stron - najpierw po "opuszczającej stronie".
Odnotowała kilka doświadczeń - strach, podekscytowanie, "wolność", ból. Zachęciłem ją, by w pełni weszła w te uczucia.
Potem poprosiłem ją, by przeszła na drugą stronę - wartościowego związku. Na początku nie miała pojęcia, co to znaczy, więc zdefiniowałem go dla niej - co znaczy wartościowy związek, w kilku słowach. Poczuła się pewnie, spokojnie, zadowolenie, równowagę, radość i spełnienie.
Cofnąłem ją na linię. Spytałem ją - "ok, teraz musisz wybrać stronę, którą wybierzesz?"
Zaczęła wykręcać się od jasnej odpowiedzi. To pozycja, w której się znajdowała - nie chciała podejmować decyzji, pozostając "bezpiecznie" na linii, lecz jednocześnie będąc "martwą". To pokrewne pasywnej pozycji, którą Sartre nazwał "złą wiarą". W Gestalt jesteśmy zainteresowani tym, co nazywamy "egzystencjalną odpowiedzialnością", która jest sposobem przeżywania życia, który angażuje poczucie możliwości wyboru, a nie tylko bycia ofiarą przeznaczenia czy okoliczności.
Mogłem dostrzec jej niechęc do stanięcia po którejkolwiek stronie.
Przechytrzyłem ją więc. Wziąłem monetę i powiedziałe jej - jeśli orzeł, to odchodzi, jeśli reszka, to wybiera lepszy związek.
Już miałem rzucić monetą, lecz spytałem ją - którą stroną chciałabyś, żeby wylądowała moneta?
Powiedziała - odejścia. Poprosiłem ją więc, by stanęła po tej stronie. Przynajmniej mogliśy "naprawdę spróbować" wyboru. I dać jej lepsze tego doświadczenie, a nie tylko o nim fantazjować. To następna faza eksperymentu Gestalt.
Powiedziała, że czuje się silna i opanowana. Spytałem ją o konkretne konsekwencje. Pomogłem jej je wypowiedzieć - utrata finansowego bezpieczeństwa, wpływ na jej dziecko, wpływ na jej męża - poposiłem ją, by sobie go wyobraziła i sprawdziła, jaka byłaby jego reakcja (smutek, złość, itp.) i doświadczyła, jakie by to dla niej było.
Przy tak ważnych decyzjach bardzo ważnym jest, by dać osobie tak osadzone poczucie, jak tylko pozwalają na to konsekwencje ich wyborów.
Nie chciałem tego tak zostawić.
Jedną z cech rozwodu jest, że jest "już za późno", nawet jeśli druga osoba się zmieni.
Powiedziałem więc, odwróćmy na chwilę sytuację i wyobraźmy sobie, że zanim zdecydowałaś się opuścić związek, powiedziałaś o tym mężowi, a jego odpowiedzią byłoby "zapłacę każdą cenę, by móc zbudować wartościowy związek z tobą".
To dramatyczny test - jak bardzo chce go opuścić i jak bardzo chce wartościowego związku, ale nie wierzy, że jest on możliwy?
To nie tylko wkładanie w usta słów, to odgrywanie scenariusza, przy wysokich stawkach i kartach na stole. Czasem pod wpływem takich okoliczności mężczyźni i kobiety stają na wysokości zadania. Wierzę, że to warte spróbowania.
Jednak potrzebowała pomocy, by wyartykułować, co ma na myśli.
Powiedziałem - o co byś go poprosiła - o listę.
Wspomniała - miałby uczestniczyć na zajęcia z wychowania dzieci, miałby ćwiczyć, odbywaliby bliższe rozmowy raz w tygodniu, jeździliby na rodzinne wakacje raz na 3 miesiące. Powiedziałem - a co z seksem? Odparła - jeśliby się zdarzył, z całym sercem bym mu się oddała.
Potem poprosiłem ją,by wróciła do linii.
Spytałem, co teraz chciałaby wybrać.
Aż do tego momentu pozostawałem neutralny, tylko ukierunkowując jej wybory, pomagając jej je zbadać. Moja własna opinia była bez znaczenia. Pracowałem nad tym, by zwiększyć jej świadomość, a przez to zdolność do wzięcia odpowiedzialności za jej własne życie. Poszerzyłem jej świadomość, działając fenomenologicznie.
Teraz znajdowała się na linii i "nie mogła wybrać". Wisieliśmy nad tym przez chwilę, wciąż bez decyzji.
W całej serii sesji moglibyśmy mieć ten luksus wiszenia w tym miejscu. Jednak sama sesja już była długa i był czas na to, by ten problem przybliżyć.
Więc raczej zamiast ją tam zostawiać, spytałem - czego potrzebujesz? Odpowiedziała "popchnięcia". Spytałem "chcesz zatem mojej opinii?. Powiedziała, że "tak".
Powiedziałem "chcesz więc, bym zadecydował o twoim losie?"
Konfrontowałem ją z jej pasywnością i skutkami jej oddania decyzji w moje ręce.
Spytałem więc ponownie - naprawdę chcesz usłyszeć moją opinię? Powiedziała, że tak.
To było ważne - nie wtrącać swoich trzech groszy zbyt szybko. Wszyscy mamy swoje opinie i wszyscy uważamy je za wspaniałe. Ważnym jest jednak, by być ostrożnym z klientami, jako że autorytet naszych opinii jako terapeutów może nadmiernie wpłynąć na osobę, obierając jej autonomię.
Jednak terapia nie może być zbyt sztywna. Czasem, po badaniu, odpowiednim jest wnieść swoją własną fenomenologię. Tak też zrobiłem. Wspomniałem o podobnej sytuacji decyzji o swoim własnym rozwodzie. Mój terapeuta nie zajmował żadnego stanowiska. Teraz uważam, że chciałbym by to zrobił - byłoby to dla mnie pomocne.
Powiedziałem jej więc o swojej opinii, precyzyjnym i jasnym językiem.
Wierzyłem, że wybierze polepszenie związku, tak że, gdy zgodzi zrobić się wszystko, ona mogłaby dyktować warunki, co brzmiało dla mnie dobrze. Powiedziałem jej, że uważam miłość za akt woli i jeśli podejmie taką decyzję, mogłaby nauczyć się go głęboko kochać i stworzyć warunki do rozkwitu intymności.
Powiedziała - tak, wierzy mi. Współgrało to z jej głębokimi uczuciami.
Zdecydowała, że tak właśnie zrobi i sprawdzi, jak spisze się ten pomysł.
W ten sposób osiągnęła własną integrację - przeszła do podjęcia decyzji, nie porzucając jej prawa do wyboru drugiej strony. To był dobry wskaźnik, pokazujący, że doszła do swoich własnych wniosków.
 Patty przyszła z problemem "stabilności", chciała jej więcej w swoim życiu. Próbując zrozumieć, co to dla niej znaczy, wspomniała o tym, że często czuła się zmęczona, lecz jednocześnie nie mogła wcale odpoczać. Gdy rozmawiałem z nią o tym, nie widziałem zbyt wielu emocji na jej twarzy. Spytałem o to, nie zdawała sobie jednak sprawy z jej bezwyrazowości.
Działo się tak kilka razy, za każdym razem zwracałem jej na to uwagę. To coś, co nazywamy fenomenologicznym sprawozdaniem - obserwacja oczywistości.
Potem zaczęła się łamać, zaczęciłem ją do wzięcia głębszego wdechu i spytalem, jak się czuje. Stwierdziła, że lekki smutek.
Widziałem wyraźnie, że trudno jej było "odpuścić" - to somatyczny termin, który wskazuje na odpuszczenie zarówno emocjonalne, jak i fizyczne.
Zasugerowałem więc eksperyment - oprze się o mnie.
W ten sposób oferowałem jej relacyjne doświadczenie "kogoś innego", będącego stabilnym dla niej, tak by mogła pozwolić sobie na więcej emocji. To potencjalnie mogło dać jej źródło siły, którą mogłaby później wchłonąć w siebie, w tym samym czasie, pozwalając sobie bezpieczniej odczuwać emocje.
Pracowaliśmy tak chwilę, trochę płakała, co wskazywało na blokadę jej pleców. Położyłem więc na nich dłoń - jako wsparcie - poczuła ulgę w bólu.
Jednakże czułem, że istnieje pewna granica, której nie pozwalała sobie przekroczyć.
Powiedziała, że czuje, jakby "musiała polegać na sobie". Podążyłem za tym odczuciem, zachęcając ją, by usiadała, ona zaś powiedziała - "Nie potrafię w pełni ufać mężczyznom".
W Gestalt zawsze zachęcamy innych, by przekształcali ogólne stwierdzenia w bardziej osobiste - w "ja-ty".
Powiedziałem więc - "Ja jestem mężczyzną, powiedz mi o tym bezpośrednio".
Po czym odparła - "Chodzi o mojego pierwszego męża".
Wszystko się więc wyjaśniło. Wyjaśniła, że musiała znieść bardzo dużo złego i pozbawionego szacunku zachowania z jego strony, i nigdy nic przy tym nie powiedziała. Była więc zła na samą siebie - zaciskała mocno pięści.
Zachęciłem ją więc, by "posadziła go na poduszce" i porozmawiała z nim.
Uważała, że to trudne. Była tak przyzwyczajona do obwiniania samej siebie. Potrzebowała pomocy z mojej strony w sforumułowaniu stwierdzeń w stylu: "Jestem zła, że...". Tak długo była wściekła na samą siebie, że pozwoliła na to jego złe zachowanie.
W Gestalt odnosimy się do energii, która jest skierowana na siebie, niż raczej na innych jako "retrofleksja" ("retroflection", tyłozgięcie - przyp. tłum.).
Jej ciało było do tego przyzwyczajone.
Zapewniłem jej więc wsparcie, by przekierowała tę energię na niego, zmieniając jej "jestem zła, bo pozwoliłam..." w "jestem zła, bo zrobiłeś".
Zaczęła nagle uderzeać w poduszkę. Jednak nie bardzo mocno, zaś jej głos nadal pozostawał dość łagodny.
Widać było, że trudno jest jej być złą.
Jednakże stwierdziła, że więcej miejsca do złapania oddechu, co wskazywało na to, że odpuszcza.
Powiedziała o męskim przyjacielu, który był dla niej bardzo miły... jednak ona nie była miła dla niego.
Sprowadziłem więc jej uwagę na nią i mnie. Powiedziałem "matwię się o ciebie" - zgodziła się, że może to w pewnym stopniu przyjąć - ponieważ jestem "dobrym człowiekiem".
Powiedziałem też - "jednak jak wszyscy ludzie, potrafię też być samolubny". To przedstawienie jej doświadczenia biegunowości - w jednej osobie, a nie rozbijając to na "dobrych ludzi i złych ludzi".
Trudno jej było to przyjąć.
Zachęciłem ją więc do kolejnego eksperymentu. Wziąłem jej dłoń w moją i powiedziałem "czy czujesz moją troskę?". Na początku była bierna, lecz poprosiłem ją, by ścisnęła moją dłoń - aktywne uczestnictwo w przyjmowaniu troski (i odnosi się do problemu, który Sartre nazywał "złą wiarą" - bierny sposób zrzeczenia się wyboru w życiu).
Potem poprosiłem ją, by popchnęła swoją rękę przeciwko mojej. Tak, by obie dłonie wykonywały inną czynność.
Zachęciłem ją, by powiedziała dwa zdania:
"Akceptuję twoją troskę"
"Odpycham twoją samolubność"
Drugie zdanie miało w zamiarze mówić "nie pozwalam, by twoja samolubność mnie krzydziła".
W ten sposób byliśmy w stanie zawrzeć oba elementy relacji - ochronę samego siebie i otwartość na innych. Przez długi czas odpychała od siebie mężczyzn, potem czując niedosyt i nie była w stanie wejść w związek.
Zapewniło jej to doświadczenie integracji i umiejętność utrzymania dwu elementów relacji.
Powiedziała, że czuje dużo więcej przestrzeni i nowe pojęcie o tym, jak powinna być z mężczyznami.
 Lucy poruszyła temat jej wrażliwości. Dostrzegłem, że dużo się uśmiecha. Spytałem, czy czuje się szczęśliwa... a potem, jaki rodzaj rzeczy daje jej przyjemność, co przynosi jej szczęście. Mimo że dało mi to nieco informacji, nie wydawało się to łączyć z problemem, z którym przyszła, więc zostawiłem to. Czasem takie figury zainteresowania mogą być użyteczne - później podczas sesji lub kiedy indziej. Uczęszczała też na inne terapie, a ostatnio przeczytała książkę, która uświadomiła jej, że jej problemem jest nadwrażliwość. Była tym zmartwiona również w odniesieniu do spotykania mężczyzn. Była młodą kobietą, która łatwo nawiązywała przyjaźni z męzczyznami - często znajdowała się w punkcie, w ktorym chciała posunąć się do bardziej intymnej relacji. Zastanawiała się jednak, czy jej wrażliwość nie powodowała, że posuwała się zbyt szybko i źle odbierała sygnały wysyłane od mężczyzn. Jej związki nie trwały zbyt długo i zastanawiała się, czy jej wrażliwość nie przyczyniała się do tego braku sukcesu w nawiązywaniu pogłębionej relacji. Zaczęła opowiadać mi wiele historii - o doświadczeniach z młodymi mężczyznami, które nie były owocne, o diagnozie, którą postawił pewien praktykujący odnośnie blokad w jej systemie, po czym zaczęła opowiadać o innych sprawach z jej rodzicami i jej niedokończonych uczuciach względem nim. Pomimo że te wszystkie historie mogły mieć znaczenie, czułem, że zatacza coraz szersze kręgi - zbyt dużo kurczowego chwytania się, zbyt dużo obrazów, zbyt dużo informacji. W Gestalt pracujemy nad tym, by osadzić, skupić i odszukać "jedną figurę" z którą można pracować podczas sesji. Przerwałem jej więc (ważna umiejętność terapeutyczna) i powiedziałem jej, że zaczynam się gubić i chciałem sprowadzić dialog z powrotem do teraźniejszości oraz skupić się na problemie, który przedstawiła. Czasami inny, ważne figury pojawiają się w toku takiego opowiadania historii, jednak w tym wypadku po prostu generowały zbyt wiele innych możliwości, z których żadna nie wydawała się mieć więcej energii. Zaprosiłem ją więc, by wróciła do "tu i teraz, ja i ty" - na tym głównie skupiamy się w relacyjnym Gestalt. Poprosiłem ją, by zwróciła uwagę na swoja wrażliwość w stosunku do mnie i mi o niej powiedziała. Spodziewałem się, że powie coś o sobie, jednak zamiast tego powiedziała, co dostrzega u mnie - coś, co opisała jako moją samotność. Nie było to coś, z czego zdawałem sobie sprawę, nie w tej chwili. Jednak w Gestalt, we współczesnych pojęciach, wolimy nie określać tego jako "projekcji". Ponieważ zawsze istnieje ziarno prawdy i dialog będzie zawsze bardziej wartościowy, jeśli rozmawia się w obliczu przedstawionych wartości. Spojrzałem więc na swoje doświadczenie i podzieliłem się, że mim tego, że nie byłem w kontakcie ze swoją samotnością, to było prawdą, że doświadczam jej od czasu do czasu, gdy podróżuję i w wielu przypadkach mój proces radzenia sobie z tym, polega na odpychaniu tego, spychania tego na bok. Spytałem jej, co sądzi na temat tego podejścia - powiedziała, że czuje nieco żalu. Spytałem o to, jaki ma to na nią wpływ - chciała mnie przytulić. Była to użyteczna dekonstrukcja. Podczas gdy mogłem naprawdę chcieć się przytulić, szczególnie w odniesieniu do samotności, jaką czułem, to to, co było cenne, to zobaczyć jej proces - skupienie jej wrażliwości na innej osobie i odsuwaniu się od siebie. Podkreśliłem to, sprowadzając jej świadomość. Co było godne odnotowania, to fakt, że jej wrażliwość była doskonale skierowana na innych, ale nie na nią samą. Wskazałem, że czasem moją odpowiedzią na ból innych jest chęć przytulnia ich - jednak miało to związek z faktem, że ja tego chcę, niż z tym, że oni naprawdę tego potrzebują. Wskazałem, że odsuwając się od własnego doświadczenia, stworzyła niezbalansowaną wymianę, w pewnym sensie niemal inwazyjną. Poprosiłem ją więc, by "cofnęła się pod mur" i dostrzegła swoje doświadczenie - skupiła swoją wrażliwość na samej sobie. Było to dla niej duże olśnienie i dało jej dużo cennych informacji o tym, co mogło być nie tak w jej związkach, co mogłaby zrobić inaczej. Podkreśliłem również, jak z punktu widzenia Gestalt, jej wrażliwość nie była czymś, co powinno być "zmienione", a raczej zdobyte i ujarzmione - im więcej wiedziała o sobie, tym więcej swojej unikalności mogła wnieść do związku z mężczyzną, znając swoje silne strony i swoje ograniczenia.
 Molly chciała osiągnąć bardziej regularną praktykę medytacyjną. Bardzo chciała to zrobić, ale, jak wiele osób, zauwazyła, że potrafi przez chwilę to robić, po czym wypada z rytmu.
Poprosiłem o szczegóły - jak często, kiedy, jak długo. Chciała ćwiczyć przez godzinę, dwa razy dziennie - rano i wieczorem.
Spytałem o plan. Nie miała go. Pracowała na własny rachunek, jest czas był otwarty, a każdy dzień inny.
To będzie trudne! Widocznie lubiła taką spontaniczność, zainteresował mnie jej kontekst rodzinny, który często określa styl bycia.
To coś, co nazywamy pytaniem o Pole w Gestalt - zainteresowanie określenia pola i jego wpływu. Głębsze wzorce pochodzą z tego właśnie miejsca i ważnym jest, by o nie pytać, ponieważ w przeciwnym razie natychmiastowe i behawioralne działania nie będą skuteczne.
Musiała wiele braci i sióstr, dorastała w wieskim otoczeniu. Oboje rodziców pracowało. Istniał więć ścisły plan dnia. Jej ojciec budził się, często około godziny 4:30, wstawał, przygotowywał śniadanie do szkoły dla wszystkich dzieci, budził je, a potem pomagał matce ze śniadaniem. Potem wszyscy wychodzili wraz z matką, która była nauczycielką w szkole.
Opowiedziała o tym, jak gdy miała mieć egzamin, ojciec obudził ją wcześniej, by się jeszcze pouczyła, jednak gdy tylko wyszedł, ona wróciła do spania aż do czasu, gdy miała wstać do szkoły.
Dało mi to jasno do zrozumienia, że jakakolwiek rola bycia pomocnym w "budzeniu jej" - nawet w jej interesie - będzie tak samo sabotowanya przez jej pragnienie chwili.
Wiedziałem więc, że musi istnieć dla niej jakiś sens pracy dla rezultatu - gdyby to był mój rozkaz, nie zadziałałoby. Musiała w pełni czuć własność nad samą sobą. Zdecydowałem, że jednym ze sposobów, by to osiągnąć, to poczuć, że "płaci cenę" za osiągnięcie efektu (regularnej medytacji). Nie będzie to "łatwe" i "za darmo", będzie musiała zaangażować pewien rodzaj zdecydowanego poświęcenia. Inaczej wychodziłoby, że "chce wszystkiego" - wolność i regularnej praktyki. Rzeczy zwykle tak nie działają.
Musiałem jednak znaleźć sposób na to, by zachować jej poczucie kontroli i spontaniczności, więc nie sądziłem, by regularne ramy czasowe działały.
Moje rozwiązanie było takie. Przedstawiłem jej, że wszystko ma swój koszt. Jeśli chce rezultatów, musi chcieć zapłacić cenę.
W ten sposób przygotowałem ją na chęć płacenia kosztów.
Spytalem ją, czy jest otwarta na "płacenie" za rezultat. Zgodziła się.
Potem zasugerowałem, żeby "płaciła" wymieniając sesję medytacyjną na posiłek - to jest, dopóki nie dokończy swojej porannej i wieczornej medytacji, dopóty nie zje posiłku.
To dało jej sens "płacenia" za posiłek medytacją - przemieszczając jej skupienie na to, że "musi" utrzymywać dyscyplinę medytacyjną, używając jej poczucia głodu jako motywacji. Głód jest czymś dość stabilnym, powraca każdego dnia i nie trzeba nad nim pracować, więc zakotwiczając do niego punkt odniesienia, zapewniłem punkt stabilności w jej chaotycznym planie dnia.
To również pozwoliło jej zmieniać czas, kiedy ćwiczyła, zaspokajając jej potrzebę spontaniczności.
W Gestalt, tak jak w podejściu Ericksona, staramy się używać surowców dostarczonych przez klienta, znaleźć rzeczy, które pasują do ich unikalnego stylu i wprowadzić zadania, które będą integrujące, a nie przełamujące ich opór.
 Marta miała depresję. Rodzinny biznes nie był czymś, czym byłaby zainteresowana; nie chciała chodzić do pracy, lecz czuła się winna, gdy do niej nie poszła. Miała nawroty głębokiej depresji, ogólny brak motywacji i rozważała branie leków. Próbowała terapii, ale doradctwo było "jedynie rozmową" i nie pomogło. Chciała pomocy, by rozpocząć regularną praktykę medytacyjną, nie miała jednak planu i potrafiła się wdrożyć w regularny rytm.
Po pierwsze, wyjaśniłem, że podczas gdy uważam, że duchowa praktyka potrafi być bardzo pomocna, to uważam, że powinna popracować na psychiką, obie te rzeczy były w istocie ważne. Potem postarałem się znaleźć dobrego terapeutę, do którego mogłaby się odnieść. Uważam, że to duchowe rozwiązanie jest rewelacyjne, jednak nie sądzę, by wystarczyło samo w sobie, tak samo, jak sądzę, że podejście psychologiczne ma swoje ograniczenia, które mogą być niwelowane poprzez praktykę duchową.
Następnie więc spojrzałem na jej sytuację. Spytałem o jej praktykę medytacyjną. Powiedziała, że używała nagrań z wizualizacjami, ale nie wychodziło to zbyt dobrze.
Najważniejszym w duchowej praktyce jest, by znaleźć jej rodzaj, który będzie ci odpowiadał. Pierwszą więc rzeczą, jaką jej doradziłem, było znalezienie naprawdę dobrej praktyki medytacyjnej. Podczas gdy wizualizacje mogą być relaksujące, niekoniecznie są duchowe w sensie łączenia się w jakiś transcendentny sposób, dostępu do stanu, który znajdowałby się poza umysłem i emocjami.
Spytałem o jej zapatrywania duchowe- ważnym jest, by znaleźć filozoficzny punkt odniesienia klienta (jeśli taki posiadają). Był to buddyzm. Spytałem, który kontretnie nauczyciel miał dla niej znaczenie. Nie zawsze o to chodzi, jednak może to być użyteczne źródło do odrycia. Nazwała jednego. Spytałem, czy chciałaby pójść do tego nauczyciela i poprosić go o pomoc w medytacji. Zgodziła się.
Kolejną kwestią był regularny plan zajęć. To problem dla wielu ludzi. Dla niej spotęgowany był przez jej depresję i przez fakt, że nie miała ustalonego lub regularnego planu dnia w swoim życiu.
Problemem w depresji jest zwykle brak odczuwania przyjemności (pośród innych kluczowych aspektów, oczywiście). Zaproponowałem więc, że będzie sobie dawać "nagrodę" za każdym razem, gdy skończy medytować. Spytałem, jak długo i jak często chciałaby medytować; powiedziała,że dwa razy dziennie po pół godziny. Następnie więc poszukałem nagrody, która byłaby dla niej znacząca, a jednocześnie łatwo dostępna.
Spytałem o jej zainteresowania - rzeczy, których lubiła się uczyć - to były sprawy duchowe, jak również psychologiczne.
Mówiłem o tym, jak bardzo lubię oglądać filmy z ludźmi, który dyskutują na te tematy i stwierdziłem, że dla niej również może się to okazać przyjemne. Zgodziła się. Zaproponowałem więc, by jako nagrodę po każdej udanej medytacji, spędziła nieco czasu, oglądają te filmiki.
Proces ten angażował duchowość przy użyciu szerokiej gamy psychologicznych działań. Jednym z nich było uzyskanie źródeł w jej polu. Innym było osadzenie jej zainteresowań w sposób dostosowany do jej potrzeb. W końcu użyłem kilku behawioralnych elementów, by wesprzeć ją w osiąganiu celów.
Gestalt może działać na poziomie relacyjnym i egzystencjalnym. Jednakże jest przy tym elastyczny, tak że może być użyty - jak wiele terapii - by pomóc osiągnąć osobie zdrowe cele.
|
|
|
